dinsdag 29 september 2009

Nieuw Jaar

We wonen al een jaar in Israel en een voor een komen de feestdagen weer voorbij, een goede meetlat om te zien hoe we deze vorig jaar beleefden en hoe het ons dit jaar afgaat.

We beginnen natuurlijk met mijn verjaardag: 35 jaar op 20 september en dit jaar werd dat gevierd met de eerste regen in 5 maanden! Oke, de natuur was er echt aan toe, maar waarom plensbuien op mijn verjaardag? 's Ochtends werd ik door man en 2 kindjes wakker gemaakt met een ontbijtje, verjaardagsliedje en een kadootje. Daarna hebben we het ontbijt nog eens dunnetjes over gedaan in het enige cafe dat open was in Jeruzalem (het was toevallig ook Joods Nieuwjaar en dat betekent, net als elke zaterdag, dat in Jeruzalem alles op slot gaat). Daarna kwamen Matti, Anat en Yael die ons uit een in het water dreigend te vallen dag haalden richting Tel Aviv, waar alles gewoon leuker is. We hebben daar gegeten in een gezellig restaurantje, lekker buiten, want regen bestaat eigenlijk niet in Tel Aviv. Daarna hebben we nog wat rondgelopen. Wat een leuke winkeltjes en mooie huizen (alleen onbetaalbaar natuurlijk, een van de redenen die ons belemmeren om naar Tel Aviv te verhuizen). Ben eigenlijk vergeten wat ik vorig jaar op mijn verjaardag heb gedaan...

Op de dag voor mijn verjaardag was het Rosj Hasjana, Joods nieuwjaar. Dat betekent veel traditionele dingen eten, zoals appel met honing voor een zoet nieuwjaar, vis met hoofd er nog aan (want rosj betekent hoofd, in dit geval hoofd van het jaar) en natuurlijk granaatappel, het symbool voor deze feestdag. Wij hebben het dit jaar gewoon bij veel appel met honing en honingcake gehouden (laatste eten we nog steeds. Echt een aanrader, het hele jaar door, tot we er misselijk van worden en het niet meer kunnen zien). Vorig jaar woonden we nog bij Bens ouders en hebben daar de dag gevierd met een traditionele maaktijd. Dit jaar ligt schoonvader helaas in het ziekenhuis, hopelijk mag hij na de feestdagen weer naar huis. We zijn wel bij hem op bezoek geweest en bij schoonmama in Netanya, met een honingcake onder de arm natuurlijk!

Afgelopen zondagavond en maandag oeverdag was het Jom Kipoer, Grote Verzoendag, de dag dat ALLES stil staat in dit land. Dat is het leuke van hier wonen, iedereen doet collectief mee met alle feestdagen. De een misschien wat strenger dan de ander, maar er zijn weinig mensen die zich in een auto wagen op Jom Kipoer, zeker in de buurt van Jeruzalem, de stad waar religie zwaar weegt. Op Jom Kipoer krijg je de laatste kans om alle zonden die je het afgelopen jaar hebt begaan recht te breien, door de hele dag in de synagoge te zitten, je zo sober mogelijk te kleden (witte kleding, geen leren schoenen en geen sieraden), geen electriciteit te gebruiken of vuur te maken en te vasten. Eigenlijk wordt de hele maand voor Jom Kipoer heel vroeg in de ochtend - ik hoor de mensen zingen in de synagoge als ik 's ochtends om half 6 de deur uitstap op weg naar m'n werk - al Slichot (sorry/genade) gevraagd in de synagoge. Op Jom Kipoer wens je elkaar symbolisch een goede handtekening toe, dus dat je goed aangeschreven zult worden in het boek van De Heer.

In de praktijk betekent Jom Kipoer voor ons dat we op straat kunnen fietsen en lopen - zelfs een klein stukje op de snelweg geweest, maar dat was toch niet helemaal veilig - dat we de auto niet gebruiken en geen eten koken. Zou niet eerlijk zijn: de heerlijke geur van gebraden kip terwijl de buren op een houtje bijten tot het vasten voorbij is. Voor Ben betekent het ook stiekem op een afgelegen plek roken, dat kun je ook beter niet in het openbaar doen. Boaz crosste met zijn loopfietsje midden op de weg, zigzaggend en af en toe met de benen omhoog en Jarden logeerde bij Bens neef Nathan en reed daar op een fiets.


Het is echt een bijzondere dag in Israel. Wie in een auto rijdt wordt nagekeken en soms loop je zelfs de kans dat je auto kans met stenen bekogeld wordt. Op de avond dat Jom Kipoer begint zijn er altijd mensen die iets te laat zijn vertrokken en nog rijden om op tijd thuis te komen. Er zit iets van twijfel in hun rijden: moet ik nou heel hard rijden om zo snel mogelijk van de straat af te zijn, of juist langzaam, omdat ik anders de mensen die al midden op straat lopen en fietsen aanrijd? Op de snelweg zien we een groep skaters die van Jeruzalem naar Tel Aviv skaten, een tocht van zo'n 4 tot 5 uur, met in het begin berg op, berg af.

Deze dag is ook bijzonder omdat ie-de-reen voor deze dag speciaal zijn of haar fiets uit de schuur haalt of een nieuwe koopt. Het hele jaar door zie je bijna niemand op de fiets, maar op deze dag heeft iedereen er een. Juist omdat dit voor veel mensen (vooral kinderen) de enige dag in het jaar is dat er gefietst wordt, is het niet ongevaarlijk om je op straat te begeven. En de kinderen scheuren echt met de fiets, allemaal met een helm op natuurlijk.

Vorig jaar woonden we met Jom Kipoer net in ons huis, het was koud en we liepen 's avonds met vrienden buiten op straat. Dit jaar is het wat minder koud, maar 's avonds en vroeg in de ochtend is een trui wel nodig. Die kun je later weer uitdoen, omdat overdag de temperatuur nog steeds rond de 25 graden ligt.

En dan het laatste feest tot half december: Soekot, het Loofhuttenfeest. Dit feest begint eind deze week. Tijdens dit feest zetten mensen een soort tent (soeka) bij huis op, waar ze een week lang in eten en soms ook slapen. De meest ijverigen onder de mensen zetten meteen na het uitgaan van Jom Kipoer al de soeka op bij hun huis. Zo ook onze verhuurders die boven ons wonen. Vorig jaar hebben Jarden en ik eerst de soeka bij schoonouders in Netanya versierd (wij hebben het simpel gehouden, maar je kunt de meest kitscherige spullen kopen: zo lang het maar glimt, glanst en glittert in je soeka) en daarna hebben we in de soeka gegeten.

Als ik terugkijk, voel ik me veel meer thuis dan een jaar geleden, ik voel me meer een burger van dit land en minder een buitenstaander. Ik kan na een jaar zeggen (en dan spreek ik ook voor Ben, Jarden vindt het na de vakantie en ontmoetingen met haar vrienden in NL toch leuker in NL, en Boaz heeft geen mening, want die weet niet beter dan dat hij hier woont) dat we het echt leuk heb hier en dat het een goede keus is geweest om hier naartoe te verhuizen. Nu alleen nog familie en vrienden binnen een uur reistijd, dan is het helemaal perfect!

Geen opmerkingen: